Economie is afkomstig van het Griekse woord voor ‘iemand die een huishouden leidt’. Interessante vertaling, want welke keuzes maak jij en hoe leid jij jouw huishouden? Tijdens elke standaard economie les leer je dat de economie niet alsmaar een stijgende rechte lijn is. De economie beweegt zich voort in golven. Jaren van economische groei worden afgewisseld door jaren waarin de groei afneemt of zelfs omslaat. De trend gaat omhoog, maar pieken en dalen zullen er altijd zijn. We weten dat er vroeg of laat een correctie en recessie aankomt.
De vorige recessie was al meer dan 10 jaar geleden. We spreken van een recessie bij een economische krimp van twee opeenvolgende kwartalen. Het voorspellen van de economie is en blijft lastig. Mensen zijn geen levenloze objecten, we passen ons gedrag aan bij een veranderende actualiteit. Voor de ‘click rating’ had het wellicht beter geweest als ik de titel bijvoorbeeld had gemaakt: ‘Ben jij voorbereid op de recessie van 2020?’. Alleen dit artikel is niet bedoelt om negativiteit te verspreiden, maar om je bewust te maken om je huishouden voor te bereiden als de recessie komt.
The Guardian refereerde aan wat het IMF schreef in een rapport over de economie in de US: “the benefits from this decade-long expansion have not been widely shared”. Met andere woorden, de armen werden armer en de rijken werden rijker. Zie ook het werk van Piketty over economische ongelijkheid. Volgens het CBS is de ongelijkheid in Nederland vrijwel stabiel, maar met een toename bij middeninkomens.
In een interview van Bloomberg met Steve Keen, professor of economics at the Kingston University vertelde hij ‘verlaag de hoeveel van ‘private debt’. Wat de crises in 2008/2009 o.a. veroorzaakte was de grote hoeveelheid aan privé schulden. Huishoudens zijn gevoelig voor schommelingen in de economie. Daarom is het juist zo belangrijk dat huishoudens hun zaken goed op orde hebben.
Je ziet nu ook weer een gebrek aan voorbereiding en een gebrek aan samenwerking. De tools die overheden normaal gebruiken om tegen een recessie te vechten zijn nu niet meer beschikbaar. Normaal verlagen ze de rente om investeren te stimuleren, maar de rente is al enorm laag.
Wat gebeurt er tijdens de volgende recessie? Inkomen daalt, schulden zijn hoog en huishoudens krijgen de klappen. Kunnen huishoudens tijdens de volgende recessie de klappen opvangen? Divosa deed in 2013 -2017 onderzoek naar armoede en schulden in Nederland. Vijf belangrijke feiten uit het onderzoek zijn:
- 1 op de 5 huishoudens heeft risicovolle schulden.
- 1,2 miljoen huishoudens met schulden krijgt geen formele schuldhulpverlening.
- Een arm huishouden heeft een tekort van gemiddeld €217 per maand.
- 850.000 mensen hebben te weinig geld om in hun basisbehoeften te voorzien.
- 1 op de 4 zzp’ers bouwt geen pensioen op.
Het NIBUD publiceerde in 2019 een Factsheet Geldzaken in de praktijk. Drie belangrijke feiten uit het onderzoek zijn:
- 20% van de huishoudens heeft minder dan €1.000 spaargeld.
- 38% van de huishoudens heeft moeite met rondkomen.
- 40% van de huishoudens weet niet of ze na hun pensioen kunnen rondkomen.
Volgens het CBS groeit ook de hypotheekschuld in Nederland. Het IMF waarschuwde ons al eerder en is voor strengere regels.
Voorspellen wanneer een recessie komt is lastig. Maar hoe je het ook went of keert, een kantelpunt in de economische groei komt. Er zijn veel onzekerheden: de groei valt tegen, handelsoorlogen, Brexit, onzekerheid in Europa, politieke spanningen wereldwijd. De volgende recessie zal waarschijnlijk lang en langzaam zijn. Terug naar mijn eerdere vraag: zijn huishoudens er klaar voor om de klappen op te vangen? Of zoals de titel van dit artikel zegt: ben jij voorbereid op een recessie? Als je bovenstaande punten leest is het antwoord: waarschijnlijk niet.
Wat zijn een aantal tips die jij kan doen om je huishouden beter voor te bereiden:
- Ga vanaf nu geen nieuwe schulden aan en betaal je schulden af.
- Zorg voor een (2 tot 3 maanden) noodfonds.
- Ga niet vanuit paniek handelen.
- Update je CV en ga netwerken.
Dit geldt natuurlijk ook voor bedrijven: hoe liquide ben jij met je onderneming? Liquiditeit is simpel gezegd: kan jij de rekeningen betalen? Mensen in Nederland sparen vooral voor onverwachte uitgaven. In 2013 moedige premier Mark Rutte ons aan om een auto of huis te kopen. Het is goed om te investeren in de economie, maar de vraag voor huishoudens is wel: met welk geld doe je dat? Ga jezelf niet onnodig in de schulden steken, ook al is de rente nu zo laag. Kijk specifiek naar jouw huishouden, zorg dat je liquide bent om klappen op te vangen en kijk specifiek wat jullie nodig hebben. Leid jouw huishouden op een gezonde manier!
Wil je inhoudelijk reageren op dit artikel/blog? Leuk! Stuur mij dan even een berichtje via het contact formulier.